مهمترین اختلالات رفتاری کودکان چیست؟

از آن جا که دوران کودکی یکی از تاثیرگذارترین و حساس ترین مراحل زندگی است، توجه به بهداشت روان در این مرحله نیز بسیار حیاتی و با اهمیت است. اختلال رفتاری کودک را جدی بگیریدزیرا شناسایی ورفع اختلال رفتاری کودک و مشکلات رفتاری و شخصیتی در سنین پایین کمک بسیار بزرگی در شکل گیری شخصیت سالم افراد در بزرگسالی محسوب می شود.این در حالی است که طبق تحقیقات بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کودکان و نوجوانان کشور ما به نوعی از مشکلات رفتاری و روانی  و اختلال رفتاری کودک رنج می برند.اختلال رفتاری کودک طیف وسیعی دارد و بیماری های خفیفی مثل اضطراب، بیش فعالی، افسردگی و کم تمرکزی را در برمی گیرد، به همین دلیل طرح سلامت روان کودک و نوجوان با همکاری وزارت آموزش وپرورش و اداره سلامت روان وزارت بهداشت در حال تدوین است.

چگونگی نحوه رفتار با کودک لجباز

دنیای کودکان، گاهی اوقات آنقدر برای والدین پیچیده و دست نیافتنی می‌شود که پدر و مادر برای اداره کردن و تحت کنترل درآوردن اوضاع نابسامان خانه و مقابله با کودکان لجباز متوسل به تنبیهات گفتاری یا حتی بدنی می‌شوند. ارتباط با کودکان نوپا که در نخستین سال‌های عمر خود برای ورود به دنیای مستقل و باتجربه‌هایی تازه و شیرین دست و پنجه نرم می‌کنند، نیاز به آموختن و یادگیری مهارت‌های خاص داشته و از همان سال‌های ابتدایی تولد کودک، والدین به عنوان الگوهای مناسب در مدیریت رفتار، پیشگیری و کنترل اختلافات رفتاری مانند لجبازی و پرخاشگری موثر هستند. 

رشد شناختی کودکان در سال‌های اول عمر شکل نگرفته و آن‌ها قادر به برقراری ارتباط صحیح با اطرافیان خود نیستند اما آن‌ها به خوبی قادر به درک مسائل و مشکلات اطراف خود بوده و از شیوه رفتاری اطرافیان تاثیر می‌گیرند. اکثر کودکان تلاش می‌کنند با ابراز مخالفت با والدین، لجبازی و پرخاشگری راهی برای دستیابی به استقلال فردی پیدا کنند و اوضاع را در تسلط خود درآورند. این در حالی است که با اجرای چند تکنیک ساده ارتباط با کودکان لجباز امکان پذیر خواهد بود.

چه محیط‌ هایی باعث تشدیداختلالات رفتاری در کودکان می‌شود؟

عوامل کالبدی محیط موجب افزایش یا کاهش نشانه‌های اختلال رفتاری کودکان شود.

 اختلال‌های رفتاری، مشکلات فردی و اجتماعی فراوانی را به وجود می‌آورد و کودکان مبتلا به این اختلال‌ها، خانواده، آموزشگاه و اجتماع را با مسائل و دشواری‌های گوناگونی مواجه می‌کنند و آن‌ها را در برابر آشفتگی‌های روانی اجتماعی دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی، آسیب پذیر می‌سازند.

30 درصد کودکان و نوجوانان یک اختلال روانی را در زندگی تجربه می‌کنند.پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهد حدود 30 درصد از کودکان و نوجوانان در طول زندگی خود یک اختلال روانپزشکی قابل تشخیص را تجربه خواهند کرد، ولی 70 تا 80 درصد از آن ها مداخله مناسب را برای حل اختلال دریافت نمی‌کنند. این اختلال‌ها، به نقص عملکرد در زمینه‌های مختلف از جمله زمینه‌های تحصیلی و خانوادگی منجر شده و در نهایت افت تحصیلی و یا رفتارهای بزهکارانه‌ای را موجب می‌شود.

تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز بیش فعالی

بیش فعالی یا در اصطلاح پزشکی«A.D.H.D» را بیماری مزمنی دانست که میلیون ها کودک به آن مبتلا هستند و حتی می تواند تا بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. این بیماری، ترکیب مشکلاتی از قبیل مشکل در حفظ توجه، فعالیت زیاد و رفتارهای ناگهانی است. کودکانی که دچار بیش فعالی هستند ممکن است دچار ناراحتی هایی از جمله عزت نفس پایین، مشکل در ارتباط برقرار کردن و عملکرد ضعیف در مدرسه شوند که امروزه بیش از 5 درصد کودکان، بیش فعالی«A.D.H.D » دارند که می تواند زمینه ساز انواع بزهکاری ها از جمله سرقت و اعتیاد باشد.

تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز بیش فعالی

به وجود آمدن بیش فعالی را ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی دانست و  از عواملی که می تواند در بروز این اختلال موثر باشد سیگار کشیدن و یا مصرف الکل در دوران بارداری توسط مادر و یا حتی استنشاق تحمیلی دود سیگار باشد. استرس مادر هم با این موضوع ارتباط دارد. تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده بیانگر این است که این اختلال معمولا در خویشاوندان و نزدیکان این افراد هم وجود دارد.

مسمومیت ناشی از سرب حاصل از دود اتومبیل و آلودگی هوا، غذاهای محتوی مواد افزودنی مثل شیرین کننده های مصنوعی و یا رنگ دهنده های خوراکی، مواد جلوگیری کننده از فاسد شدن غذا که در بعضی از غذاهای آماده وجود دارد، نیز در ایجاد این اختلال سهیم هستند.بزهکاری در سنین بالا به دنبال عدم درمان بیش فعالی در کودکی .

خانواده ها باید توجه داشته باشند که بیش فعالی از جمله زمینه های مستعدی است که اگر تحت کنترل قرار نگیرد می تواند در سنین بالاتر، بزه های مختلفی از جمله سرقت و اعتیاد به همراه داشته باشد.

علایم یک کودک بیش فعال چیست؟

حیوان آزاری، آتش بازی، بیقراری، دروغگویی، لجبازی، علاقمند بودن به انجام کارهای خطرناک، جنب و جوش زیاد یا همان «وول» خوردن و یا دانش آموزانی که مدام برای بیرون رفتن از کلاس اجازه می خواهند و نمی توانند آرام روی صندلی بنشینند، معمولا پرحرف هستند و مدام سر کلاس با دوستان خود حرف می زنند، ناتوانی در تمرکز و نداشتن صبر در گوش کردن، ناتوانی در توجه به جزییات، عدم انجام تکالیف مدرسه و سایر وظایف محوله، بی دقتی و بی نظمی، گم کردن مدام وسایل و همه اینها میتواند نشانه هایی از بیماری بیش فعالی در کودکان باشد.

تشخیص بیماری بیش فعالی، کار ساده ای نیست

دکتر هاشمیان تاکید کرد: تشخیص بیماری بیش فعالی کودکان کار ساده ای نیست و صرفا باید متخصصان این امر و روانپزشکان کودک و نوجوان به این موضوع بپردازند لذا به خانواده ها توصیه می کنم که صرفا با دیدن نشانه هایی از بیش فعالی در کودکان، فکر نکنند که کودکشان دچار این بیماری است بلکه به پزشک مربوطه مراجعه کنند.

بیش فعالی در کودکان درمان قطعی ندارد

 همچنین با بیان این مطلب که راهی برای درمان بیش فعالی وجود ندارد، تنها می توان با داروها و مشاوره، شدت آن را کم کرد ضمن اینکه تشخیص درمان به موقع بیش فعالی تاثیر زیادی بر نتیجه حاصل شده دارد.بهترین زمان تشخیص این بیماری در کودکان را از سن 3 سالگی اعلام کرد و گفت:‌ تاکنون بیماری بیش فعالی کودکان بسیاری تحت کنترل قرار گرفته و امروزه جزو افراد موفق جامعه محسوب می شوند.

فیلم : راه های پیشگیری از به دنیا آوردن کودک بیش فعال