فیلم:بهداشت خواب

اختلالات عجیب ومهم خواب

خواب، کاری است که ما در هر شبانه‌روز انجام می‌دهیم. اما همین کار معمول ما، پر از اسرار و نکات ناشناخته است. مثل هر ارگان یا عملکرد دیگر بدن، خواب هم می‌تواند تحت تأثیر بیماری‌ها و اختلالاتی، قرار بگیرد. در اینجا ۱۰ عدد از این اختلالات را فهرست می‌کنم. شاید خودتان یا یکی از اطرافیانتان مبتلا به یکی از این اختلالات باشید!:

۱- اختلال رفتاری در طی مرحله حرکات سریع چشم: یکی از مراحل خواب موسوم به مرحله «حرکات سریع چشم» Rapid eye movement یا خواب REM است. خواب REM، حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کل خواب را شامل می‌شود، به عبارت دیگر هر فرد در طی شبانه‌روز ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه در خواب REM است. با این همه بسته به سن هر شخص طول مدت خواب REM، متغیر است، برای مثال شیرخواران، ۸۰ درصد طول خوابشان را در مرحله REM سپری می‌کنند. در طی خواب REM فعالیت سلول‌های مغزی یا «نورون‌ها» مشابه بیداری است.

در اختلال رفتاری مرحله حرکات سریع چشم، عضلات بدن از حالت بی‌حرکتی و فقدان تونی که باید به صورت طبیعی داشته باشند در می‌آیند، بنابراین فرد به موازات دیدن رؤیاها شبانه در بستر حرکت می‌کند و ممکن است به خودش یا اطرافیان صدمه بزند. این اختلال قابل درمان است و غالبا به داروهای ضدتشنجی مثل کلونازپام پاسخ درمانی می‌دهد.

۲- هراس شبانه یا Night Terrors: هراس شبانه عبارت است از هراس شدید و ناتوانی موقت در به دست آوردن هوشیاری. در این اختلال فرد به صورت ناگهانی از مرحله خواب امواج آهسته، بیدار می‌شود، این بیدار شدن معمولا همراه نفس نفس زدن، ناله و فریاد زدن است. معمولا وقتی فردی دچار این حالت می‌شود، بیدار کردنش غیرممکن است و غالیا شخص بدون اینکه بیدار شود، مجددا به خواب می‌رود. به علاوه «هراس‌های شبانه» به ندرت توسط شخص به یاد آورده می‌شوند.

توجه داشته باشید که «هراس‌های شبانه» با کابوس‌ تفاوت دارند. اولین تفاوت این دو این است که شخص دچار هراس شبانه کاملا بیدار نمی‌شود و تلاش برای بیدار کردنش هم به جایی نمی‌رسد. به علاوه هراس شبانه می‌تواند برای بیمار، خطرناک هم باشد، چرا که ممکن در طی آن به خود یا اطرافیانش صدمه بزند.

۳- دندان قروچه یا Bruxism: دندان قروچه یک اختلال شایع خواب است، تقریبا ۴۰ میلیون آمریکایی این اختلال را دارند. در طی دندان قروچه شخص دندان‌هایش روی هم می‌فشارد. این اختلال می‌تواند موجب آسیب شدید به دندان‌ها شود و بنابراین باید درمان شود. علاوه بر این دندان قروچه می‌تواند موجب سردرد و التهاب مفصل گیجگاهی-فک فوقانی شود. بیشتر کسانی که دندان قروچه دارند، از بیماری خود آگاه نیستند و در ۵ تا ۱۰ درصد موارد، تنها با علایمی مثل سردرد و درد آرواره به پزشک مراجعه می‌کنند. معمولا پزشکان برای این بیماران «محافظ‌های دهانی» تجویز می‌کنند، در موارد شدید بیماری، حتی از تزریق بوتوکس در عضلات فک استفاده می‌شود.

۴- سندرم پاهای بی‌قرار: سندرم پاهای بی‌قرار در یک فرد بیدار هم می‌تواند، رخ دهد، اما در شکل شدید، می‌تواند در طی خواب یا زمانی بی‌حرکتی بیمار هم، واقع شود. در سندرم پاهای بی‌قرار، فرد مبتلا تمایل غیر قابل مقاومتی به حرکت دادن بدنش برای گریز از حس ناراحتی بدن دارد. در این سندرم غالبا پاها درگیر هستند، ولی دست‌ها و قسمت بالاتنه بدن هم می‌توانند درگیر شوند. در این اختلال وقتی شخص بدنش را حرکت می‌دهد، به طور موقت احساس ناراحتی‌اش، تعدیل می‌شود و تسکین موقت می‌یابد. پزشکان معمولا برای مبتلایان داروهای ضد تشنج یا شبه‌مخدرهایی مثل متادون و یا داروهای خانواده بنزودیازپین تجویز می‌کنند. البته بر سر درمان دارویی یک فرد مبتلا به این سندرم، تا حدی اختلاف نظر وجود دارد.

۵- سندرم نبود بیداری- خواب ۲۴ ساعته: در این اختلال عجیب و نادر، بدن قادر به چرخه طبیعی خواب ۲۴ ساعته نیست. بنابراین فرد مبتلا مثل یک فرد عادی، یک چرخه خواب طبیعی شبانه‌روزی ندارد و چرخه خواب و بیداری بیمار، در هر ۲۴ ساعت تغییر می‌کند. این اختلال بیشتر در افراد نابینا رخ می‌دهد.

۶- قطع تنفس در طی خواب Sleep Apnea: در طی این اختلال، تنفس شخص مبتلا در طی خواب دچار وقفه می‌شود، در طی هر وقفه یک یا دو تنفس، انجام نمی‌شود، چنین وقفه‌هایی می‌توانند به صورت مکرر در طی خواب شخص مبتلا رخ دهند. این اختلال وقتی از لحاظ پزشکی اهمیت پیدا می‌کند که تعداد این وقفه‌های تنفسی به ۵ بار در ساعت برسد. اشخاصی که دچار وقفه تنفسی در طی خواب می‌شوند، از بیماری خود آگاه نیستند، حتی اگر به خاطر همین وقفه‌ها مرتب از خواب بیدار شده باشند. بیشتر اطرافیان بیمار هستند که متوجه این اختلال می‌شوند. ممکن است سال‌ها حتی یا دهه‌ها، شخصی به این اختلال مبتلا باشد و متوجه نشود. مبتلایان به این اختلال غالبا در طی روز خواب‌آلوده و خسته هستند و مراحل خواب طبیعی‌شان به هم می‌خورد. معمول‌ترین درمان وقفه تنفسی در طی خواب استفاده از وسیله‌ای به نام PAP است که مجاری تنفسی را با به جریان انداختن هوای با فشار مثبت باز نگاه می‌دارد. از درمان دارویی و جراحی هم برای درمان این اختلال استفاده می‌شود.

۷- سندرک کلاین – لوین: در این سندرم، شخص مبتلا احتیاج به خواب زیاد دارد که گاهی به ۲۰ ساعت در شبانه‌روز می‌رسد. معمولا شخص مبتلا تمایل زیادی به غذا خوردن ( پرخوری جبری) و تمایل جنسی زیاد دارد. بعضی از محققان عقیده دارند که این بیماری زمینه ارثی دارد و بعضی دیگر اعتقاد دارند که این اختلال یک بیماری خودایمنی است. این اختلال درمان قطعی ندارد، اما غالبا داروهای محرکی مثل آمفتامین و متیل فنیدیت و همچنین ایمیپرامین و مودافینیل برای این دسته از بیماران تجویز می‌شود. به خاطر شباهتی که بین این بیماری و بعضی از اختلالات خلقی وجود دارد از لیتیوم و کاربامازپین هم در درمان بیماری استفاده می‌شود. اما غالبا پاسخ به درمان، محدود است.

۸- حرف زدن در هنگام خواب: شخص مبتلا ممکن است تنها صداهای ساده در هنگام خواب ادا کند، اما ممکن است به صورت طولانی هم حرف بزند. ممکن است کسانی که صدای فرد مبتلا را می‌شنوند، بفهمند که او چه می‌گوید و ممکن است قادر به فهم حرف‌های او نباشند. حرف زدن هنگام خواب می‌تواند در مرحله خواب REM رخ دهد، در این حالت شخص حرف‌هایی را که در طی رؤیاهایش می‌زند، بر زبان می‌آورد، حرف در هنگام خواب می‌تواند در خواب غیر REM هم واقع شود. درمانی برای این اختلال وجود ندارد.

۹- حمله خواب: حمله خواب یا Narcolepsy، اختلالی است که در آن شخص مبتلا در زمان‌هایی به صورت تصادفی، به خواب می‌رود. فرد مبتلا غالبا در طی این خواب‌های به خواب REM‌ می‌رود و کمتر وارد مرحله خواب غیر REM‌ می‌شود. شخص مبتلا به کرات دچار خواب‌آلودگی شدید می‌شود و نمی‌تواند مدت زیادی خود را بیدار نگه دارد. علامت دیگر این بیماران کاتاپلکسی Cataplexy است. در طی کاتاپلکسی عضلات یک قسمت یا همه بدن سست می‌شود به این صورت که فقط عضلات صورت و آرواره‌ها و گردن درگیر شود و یا همه عضلات بدن درگیر شود. در طی حمله کاتاپلکسی توانایی گفتاری و بینایی شخص مختل می‌شود، اما شنوایی و هشیاریش باقی می‌مانند. علت این اختلال به درستی شناخته نشده است. درمان شامل داروهای ضدافسردگی، محرک‌ها و یا هیپنوتیزم است.

۱۰ – فعالیت جنسی در حین خواب: این اختلال شکلی از «خواب‌گردی» محسوب می‌شود و در طی آن شخص مبتلا در هنگام خواب درگیر فعالیت جنسی با پارتنر خود می‌شود. به خاطر هراس از قضاوت دیگران و ناآگاهی از اینکه این حالت، یک مشکل پزشکی است، افراد مبتلا تا مدت‌ها برای درمان اختلال خود، اقدامی نمی‌کنند.

فیلم :آنچه در مورد خواب باید بدانید

پاراسومنیا یا خواب پریشی چیست ؟

چند وقت پیش هر چندشب یک بار وقتی می خوابیدم و در خواب گفتگویی صورت می گرفت و بعد تبدیل به مبارزه میشد و وقتی بیدار میشدم متوجه میشدم که روی تخت دراز کشیده ام ولی دستانم مانند یک بوکسور یا یک فرد رزمی کار ، حالت گارد حمله گرفته اند . این باعث شد درخصوص اختلالات خواب تحقیق کنم. البته مشکل من به سرعت و در کمتر از یک ماه برطرف شد و علتش احتمالا یک دوره پر استرس بود. در این مطلب مطالعات خودم در خصوص یکی از اختلالات خواب به نام پاراسومنیا با شما به اشتراک می گذارم. تاکید می کنم که من یک متخصص در زمینه خواب و یا روانشناسی نیستم بلکه یک محقق هستم که در این خصوص ، مطالعاتی را انجام داده و در وبسایت توسینسو قرار داده است. 

پاراسومنیا (Parasomnia) زمانی رخ می دهد که شما در خواب هستید و مغز فرمانهایی را به بدن شما می دهد و باعث می شود شما حرکاتی را انجام دهید و این حرکات شامل حالات گوناگونی می شود . ممکن است شما در خواب فریاد بزنید و دست و پا بزنید ، غذا بخورید ، حتی در خانه پرسه بزنید ، گریه کنید ، در یک مستند دیدم که شخصی در خواب مانند ساموراییها شمشیر زنی می کرد (شمشیر در دستش نبود ولی در خواب طوری رفتار می کرد انگار واقعا یک سامورایی است که دارد با شمشیری که در دستش هست مبارزه می کند) 

بعضی از حالتهای پاراسومنیا مربوط به اختلالات مغزی است و نه روان. بطور مثال در مطالعه ای ، چند نفر از افراد که در خواب ، به علت اختلالات مغزی حرکاتی شبیه Rapid Air Movement (RAM) را انجام می دادند مورد بررسی قرار گرفتند و بعدها در سنین بالای پنجاه سال به بیماری پارکینسون انجامید. این افراد این واکنشها را در خواب به افراد یا حیوانات ناشناس نشان می دادند.واکنشهایی که افراد مبتلا به این عارضه در زمان خواب نشان می دهند و همچنین شخصیتهایی که بروز می دهند با آنچه در واقعیت هستند می تواند متفاوت باشد حتی با سبک زندگی آنها متفاوت باشد بطور مثال فردی که از رختخواب پایین می پرد و پشت تخت پناه می گیرد چون مورد حمله فضاییها واقع شده ،ممکن است جنجگجو شود ، شکارچی شود درصورتی که در روزمره اش هیچ ارتباطی با این مسائل نداشته و حتی ژستهای متفاوتی در خواب داشته باشد. 

آیا پاراسومنیا خطرناک است ؟

می تواند باشد، هم برای خود فرد و هم برای اطرافیان. بخصوص اگر در مقاطع خواب عمیق فرد رخ دهد. در این هنگام ، فرد هیچ آگاهی ای از محیط پرامونش ندارد و ممکن است از رو تخت به پایین بیفتد و یا با اشیا برخورد کند و حتی متوجه نشود و یا در یک حرکت ناخواسته به همسرش که نزدیک او خوابیده آسیب وارد کند . در یکی از خاطره هایی که مردم در این باره نوشته بودند ، به خاطره ای از یک مرد جا افتاده برخورد کردم که بخاطر اینکه در خواب ، بارها به در و دیوار و اشیای اتاق خواب برخورد کرده بود و چند بار خونریزی هم داشت خودش را شبها با رنجیری به تخت متصل می کرد که مبادا از تخت خارج شود ولی یک شب خواب میدیده که دارد حیوانی را شکار می کند و درست در لحظه ای که میخواسته گردن شکارش را بشکند با صدای جیغ همسرش برخواسته و دیده سر زنش را در دستان گرفته . اگر صدای جیغ همسرش او را بیدار نمی کرد ، چه بسا گردن زنش را شکسته بود. 

اگر این حالتها زیاد تکرار شود بطور مثال هر شب و مدت طولانی رخ دهد کمترین اتفاقی که می افتد ، کم خوابی و مشکلات مربوطه آن می باشد. 

شروع پاراسومنیا

نوشیدنیهای الکلی می تواند عاملی برای بروز این اختلال باشد. ممکن است ریشه خانوادگی داشته باشد بطور مثال شخصی که پدرش در خواب راه می رفته است و الان او هم در خواب راه می رود. 

آیا پاراسومنیا قابل درمان هست

ایجاد آرامش ، چه بصورت دارویی و چه تمرینات ریلکسیشن مانند مدیتیشن که به مغز کمک می کند آرام بماند. فقط این نکته مهم را در نظر داشته باشید که داروی مناسب برای هر مورد ممکن است متفاوت باشد پس به هیچ عنوان بدون مراجعه با پزشک متخصص و یا بطور خودسر از دارو استفاده نکنید. باز هم تاکید می کنم همانطور که درخصوص اختلالات مشابه که می تواند نشانه های پارکینسون باشد ، هوشیار باشید که اقدام به خود درمانی نکنید و حتما در صورت احساس علائم مشابه بجای هرگونه حدس و گمان ، به پزشک مراجعه کنید. 

فیلم درمان اختلالات خواب ناشی از استرس